του Γιάννη Τσιμπονίδη
Η περίοδος από τις 15 Ιουλίου έως το τέλος Αυγούστου είναι η κατάλληλη για τη λήψη και ανάλυση φύλλων στα ακτινίδια. Σύμφωνα με τον κ. Βασίλη Έξαρχο, Γεωπόνο από το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, η φυλλοδιαγνωστική βοηθά στο να βγάλουμε πολύτιμα συμπεράσματα για ελλείψεις θρεπτικών στοιχείων στο φυτό, ακόμα και χωρίς την παρουσία ορατών συμπτωμάτων. Αυτό είναι κρίσιμο, καθώς όταν τα συμπτώματα γίνονται εμφανή, μπορεί να είναι ήδη αργά για αποτελεσματική παρέμβαση.
Η συγκέντρωση των θρεπτικών στοιχείων στα φύλλα της ακτινιδιάς πρέπει να βρίσκεται εντός συγκεκριμένων ορίων για τη σωστή ανάπτυξη του φυτού, το οποίο ονομάζεται “εύρος επάρκειας θρεπτικών συστατικών”. Όταν όμως η περιεκτικότητα του εκάστοτε θρεπτικού στοιχείου πέσει κάτω από το όριο αυτό ονομάζεται “κρίσιμη” περιοχή. Για παράδειγμα η κρίσιμη περιοχή του Αζώτου είναι 2% επί ξηρού βάρους του φύλλου, που σημαίνει ότι αν η περιεκτικότητα των φύλλων πέσει κάτω από το 2% τότε η ανάπτυξη του φυτού επιβραδύνεται.
Αυτό που πρέπει να τονίστει ξανά είναι ότι η φυλλοδιαγνωστική μπορεί να εντοπίσει την έλλειψη ενός θρεπτικού στοιχείου πριν εμφανιστούν ορατά συμπτώματα στα φύλλα, όπως κιτρινίσματα. Αυτή η κατάσταση ονομάζεται “λανθάνουσα έλλειψη” και επιτρέπει στους παραγωγούς να δράσουν προληπτικά, προσθέτοντας το απαραίτητο θρεπτικό στοιχείο έγκαιρα.
Αξίζει να σημειωθεί, ότι η πιθανή έλλειψη θρεπτικών στοιχείων αυτή την περίοδο δεν θα επηρεάσει μόνο την ποιότητα και το μέγεθος των καρπών των ακτινίδιων της τρέχουσας χρονιάς, αλλά και τη σωστή διαφοροποιήση των οφθαλμών την επόμενη χρονιά, συνεπώς και την παραγωγή.
Η δειγματοληψία φύλλων στα ακτινίδια γίνεται με τον ίδιο τρόπο όπως και η εδαφολογική, δηλαδή με τη μέθοδο «Ζ». Αυτή περιλαμβάνει τη συλλογή δύο φύλλων από κάθε διαφορετικό φυτό, συνήθως το τρίτο και τέταρτο φύλλο μετά τον τελευταίο καρπό ενός καρποφόρου κλαδιού. Η διαδικασία αυτή επαναλαμβάνεται σχηματίζοντας ένα ζιγκ-ζαγκ μέσα στο χωράφι. Συνολικά, συλλέγουμε 50 υγιή φύλλα, προτιμώντας σημεία που τα βλέπει ο ήλιος, αποφεύγοντας τα χλωρωτικά φύλλα. Τα φύλλα πακετάρονται καλά σε εφημερίδα, γράφονται τα στοιχεία του παραγωγού και τοποθετούνται σε μια νάιλον σακούλα την οποία σφραγίζουμε. Τα φύλλα αποστέλλονται άμεσα στο εργαστήριο ή, αν αυτό δεν είναι δυνατόν, διατηρούνται στο ψυγείο και αποστέλλονται την επόμενη μέρα.
Η φυλλοδιαγνωστική στα ακτινίδια πρέπει να πραγματοποιείται κάθε χρόνο, ενώ η εδαφολογική ανάλυση κάθε δύο χρόνια. Αυτή η πρακτική είναι αναγκαία καθώς η καλλιέργεια ακτινιδίων αποτελεί μια από τις πιο εύρωστες οικονομικά καλλιέργειες της χώρας μας. Σε μεγάλα κτήματα, συνιστάται η διενέργεια δύο ή περισσότερων αναλύσεων, ώστε να υπάρχει μια ολοκληρωμένη εικόνα της θρεπτικής κατάστασης των φυτών.
Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι η φυλλοδιαγνωστική δεν αντικαθιστά την εδαφολογική ανάλυση, αλλά την συμπληρώνει. Η εδαφολογική ανάλυση παρέχει πληροφορίες για τα διαθέσιμα θρεπτικά στοιχεία στο έδαφος, ενώ η φυλλοδιαγνωστική αποκαλύπτει πώς τα φυτά αξιοποιούν αυτά τα στοιχεία. Ο συνδυασμός των δύο μεθόδων επιτρέπει την ακριβή εκτίμηση των θρεπτικών αναγκών των φυτών και την εφαρμογή των κατάλληλων λιπάνσεων.
Σε μερικές περιπτώσεις είναι σύνηθες η εδαφολογική ανάλυση να δείχνει επάρκεια ενός θρεπτικού στοιχείου, ενώ η φυλλοδιαγνωστική να αποκαλύπτει έλλειψή του στα φυτά. Αυτή η αντίφαση έχει πάντα μια εξήγηση, την οποία μπορεί να ερμηνεύσει μόνο ένας έμπειρος γεωπόνος. Η γεωπονική επιστήμη είναι συχνά πιο περίπλοκη από την ιατρική στη διάγνωση προβλημάτων. Ενώ στην ιατρική υπάρχει εξειδίκευση και οι ασθενείς μπορούν να επικοινωνούν με τους γιατρούς, στην γεωπονία τα φυτά εμφανίζουν τα ίδια συμπτώματα για διάφορα προβλήματα, καθιστώντας τη διάγνωση πιο δύσκολη.
Ειδικά για την καλλιέργεια των ακτινιδίων, που είναι εξαιρετικά σημαντική για την οικονομία λόγω της μεγάλης εξαγωγικής της δυναμικής (97% εξαγωγή), είναι απαραίτητο να δίνουμε στον γεωπόνο τα κατάλληλα εργαλεία για την υποστήριξή του. Η φυλλοδιαγνωστική ανάλυση είναι ένα από αυτά τα εργαλεία και μπορεί να βοηθήσει σημαντικά στην επίτευξη υψηλότερων αποδόσεων και καλύτερης ποιότητας καρπών.