του Γιάννη Τσιμπονίδη
Ο γνωστός γεωπόνος Βασίλης Έξαρχος, με εξειδίκευση στην αειφορική γεωργία και υποψήφιος διδάκτωρ εδαφολογίας στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, πραγματοποιεί την πρώτη επιστημονική μελέτη επί ελληνικού εδάφους για την κατανόηση και την αντιμετώπιση αυτού του φαινομένου. Σύμφωνα με τον κ. Έξαρχο, ο ξαφνικός θάνατος της ακτινιδιάς οφείλεται κυρίως σε εδαφοκλιματικούς παράγοντες, οι οποίοι δημιουργούν ακραίες συνθήκες που το φυτό αδυνατεί να αντέξει.
Η συμπτωματολογία του φαινομένου μοιάζει αρκετά με αυτό της Ιταλίας, που ως γνωστόν αποδεκάτισε δεκάδες χιλιάδες στρέμματα ακτινιδιάς και φέρει την ονομασία «Μορία», ωστόσο ευτυχώς, σύμφωνα με τον κ. Έξαρχο, μοιάζει αλλά δεν είναι ακριβώς το ίδιο. Οι βασικές αιτίες είναι πολλές μαζί, διότι ότι γίνεται στην φύση είναι πάντα πολυπαραγοντικό.
Ορισμένοι από τους κύριους παράγοντες περιλαμβάνουν:
- Ακτινιδεώνες οι οποίοι είναι φυτεμένοι σε συμπαγή αργιλώδη εδάφη που έχουν «κατεστραμμένη» δομή από τις τακτικές διελεύσεις αγροτικών μηχανημάτων-χαμηλής οργανικής ουσίας- με αποτέλεσμα να μην στραγγίζουν καλά και να δημιουργούνται συνθήκες ασφυξίας και παθογένειας στις ρίζες του φυτού.
- Φυτά που έχουν προσβληθεί από μύκητες της ρίζας, όπως η φυτόφθορα και αρμιλάρια, έχουν λιγότερα νέα άσπρα ριζίδια, τα οποία είναι κρίσιμα για την τροφοδοσία του φυτού.
- Φυτά που δεν έχουν «αραιωθεί» και «κορυφολογηθεί» σωστά.
- Κακό και μη «προγραμματισμένο» πότισμα σε συνδυασμό με την έλλειψη καλοκαιρινών βροχών, οι οποίες έχουν ευεργετικές ιδιότητες για τα φυτά, δεδομένου ότι φέτος έχει να βρέξει πάνω από 2,5 μήνες.
- Κλιματική αλλαγή, υψηλές θερμοκρασίες και έντονη ηλιακή ακτινοβολία.
- Ζεστός αέρας (Λίβας) που μειώνει την σχετική υγρασία κάτω από 50%, με αποτέλεσμα το φυτό να υφίσταται σοβαρή καταπόνηση.
Όπως επισημαίνει ο κ. Έξαρχος, η αντιμετώπιση αυτού του φαινομένου που συμβαδίζει με την κλιματική αλλαγή και θα ενταθεί δυστυχώς τα επόμενα χρόνια, θέλει λεπτούς, «χειρουργικούς» χειρισμούς, εναλλακτικά υπάρχει πιθανότητα να χαθεί σταδιακά ολόκληρο το κτήμα.
Το μεγάλο «στοίχημα» για τον γεωπόνο είναι να σταματήσει το πρόβλημα αυτό να εξαπλώνεται σε προσβεβλημένα κτήματα, αν αναλογιστεί κανείς πως μια καλλιέργεια ακτινιδίων μπορεί να φτάσει την υπεραπόδοση των 4-5.000 ευρώ το στρέμμα. Επομένως, η εφαρμογή επιστημονικών και μεθοδικών στρατηγικών, που περιλαμβάνουν τόσο θεραπεία όσο και πρόληψη, είναι απαραίτητη για την προστασία και την ενίσχυση της βιωσιμότητας αυτής της καλλιέργειας.