του Γιάννη Ρούπα
Ένα προϊόν που στην πραγµατικότητα προέρχεται από οπωρώνες που γερνούν επικίνδυνα, αντιµετωπίζει σοβαρές προκλήσεις λόγω κλιµατικής κρίσης, ενώ, η διαχείρισή του κυριαρχείται από κάποιες νοοτροπίες οι οποίες οδηγούν σταδιακά σε αδιέξοδο. Την ίδια ώρα που στο εξωτερικό συζητιούνται εκτενώς νέα υποκείµενα και ποικιλίες, στην Ελλάδα δεν θίγεται τίποτα απ’ τα δύο, εξηγεί στο Fresher ο Σπύρος Ταµπάκης, ιδιοκτήτης της εξαγωγικής αγροεπιχείρησης Tampakis Fresh.
Ειδικά στο κοµµάτι του υποκειµένου, όπως σηµειώνει ο ίδιος, εντοπίζεται ένας αδικαιολόγητος λήθαργος. Από τη µια πλευρά, υπάρχει έλλειµµα γνώσης και εξειδίκευσης πάνω στα εσπεριδοειδή, µε αποτέλεσµα οι παραγωγοί να µην ζητούν νέα πράγµατα, ενώ απ’ την άλλη οι γεωπόνοι και οι φυτωριούχοι δεν ρισκάρουν να εισάγουν καινούργια δέντρα µε διαφοροποιηµένα χαρακτηριστικά, αφού δεν υπάρχει ζήτηση και δεν θέλουν να πέσουν έξω.
Ξεφυλλίστε και κατεβάστε σε υψηλή ανάλυση το τεύχος 35 του Fresher
Χαρακτηριστικό είναι το παράδειγµα του Citrumelo, ενός ελεύθερου υποκειµένου που προωθείται έντονα τα τελευταία χρόνια ως «η γιατρειά για κάθε ασθένεια», κυρίως λόγω ευκολίας στη διαχείριση από πλευράς φυτωρίων. Πρόκειται όµως για ένα όψιµο δέντρο µε µικρή ανοχή στα ασβεστούχα εδάφη που βρίσκει κανείς συχνά στη Nότια Ελλάδα, ενώ παράλληλα βγάζει και ασυµβατότητες, θέτοντας σε ορισµένες περιπτώσεις εκτός παιχνιδιού ολόκληρους οπωρώνες µερικά χρόνια µετά την εγκατάσταση. Κοινώς, σύµφωνα µε τον κ. Ταµπάκη, δεν κάνει παντού το Citrumelo, αφού υπάρχουν και άλλα όπως η Volkameriana, το Νεράντζι και άλλα υποκείµενα που δεν τα βρίσκουµε στην Ελλάδα, τα οποία εφαρµόζουν καλύτερα σε πολλούς δενδρώνες, δίχως προβλήµατα. «Χρειάζεται ανάλυση και πλάνο από πλευράς παραγωγού πριν επισκεφτεί ένα σοβαρό φυτώριο για να συζητήσει», σηµειώνει ο ίδιος.
Παραγωγή 365 µέρες το χρόνο
Ας σηµειωθεί πως η ελληνική παραγωγή πάσχει λόγω οψιµότητας. Για παράδειγµα, πορτοκάλι συλλέγεται συνήθως από τα τέλη Νοεµβρίου (µε εξαίρεση λίγα Βαλέντσια), όταν η Ισπανία µαζεύει προϊόν από τον Οκτώβριο. Στην Ισπανία όµως, αξιοποιείται κυρίως η ελεύθερη ποικιλία Carriho αλλά και προστατευµένα υποκείµενα όπως το Forner Alcaide 5.
Σπύρος Ταμπάκης, επικεφαλής της εξαγωγικής αγροεπιχείρησης Tampakis Fresh
Όπως εξηγεί ο Σπύρος Ταµπάκης, µία σταδιακή ενσωµάτωση πρωϊµότερων και πιο σκληραγωγηµένων υποκειµένων θα µπορούσε να κάνει την ελληνική παραγωγή τα επόµενα χρόνια να απλωθεί ηµερολογιακά 365 µέρες το χρόνο, µειώνοντας την πίεση συγκοµιδής, ενώ θα έριχνε και το ρίσκο ολικής ζηµιάς σε περίπτωση ακραίων καιρικών φαινοµένων. «Για παράδειγµα, ένας εµβολιασµός υπερπρώιµης ποικιλίας Fukomoto σε υποκείµενο Carriho, θα έδινε πορτοκάλι από τα µέσα Οκτωβρίου. Πάνω σε Citrumelo, η σοδειά πάει για Νοέµβρη. Κοινώς, η οψιµότητα του υποκειµένου µειώνει την επίδραση της ποικιλίας στο εγχείρηµα, αφού το υποκείµενο είναι εκείνο που επιβάλλει τις µεταβολικές διαδικασίες στο δέντρο».
Το παράδειγµα του ακτινιδίου
Όπως εξηγεί ο Σπύρος Ταµπάκης στο Fresher, ο ελληνικός πρωτογενής τοµέας έχει να επιδείξει πρόσφατο παράδειγµα ορθής οργάνωσης καλλιεργειών. Την τελευταία 5ετία, η εκθετική µεγέθυνση της ελληνικής παραγωγής ακτινιδίου έγινε µε αρκετά βιώσιµους όρους, πετυχαίνοντας οικονοµίες κλίµακας µε παραγωγούς που συνεργάζονται προς όφελος όλων και µε σοβαρές αναλύσεις πριν µπουν τα κτήµατα, τραβώντας έτσι και την προσοχή εταιρειών από το εξωτερικό οι οποίες είδαν στην Ελλάδα µία σοβαρή ευκαιρία για καινοτοµία. Για να µπορέσει να γίνει όµως κάτι παρόµοιο και στα εσπεριδοειδή, χρειάζεται να αυξηθεί ο κλήρος µε οργανωµένες Οµάδες Παραγωγών και ένα δίκτυο υποστήριξης που δεν θα είναι κολληµένο σε παλιές γεωπονικές πρακτικές. Για να γίνουν όµως αυτά τα δύο, χρειάζεται πρωτοβουλία από πλευράς παραγωγών. «Ακόµα και για προστατευόµενα νέα υποκείµενα, το κόστος θα έβγαινε σε ένα ευρώ παραπάνω το δέντρο. ∆εν αυξάνεται δραµατικά. Η καινοτοµία απαιτεί διάθεση και αν οι παραγωγοί δεν απαιτήσουν το καλύτερο, τότε κανείς δεν θα τους το προσφέρει ως επιλογή», καταλήγει ο Σπύρος Ταµπάκης.
∆ένει µε τα Lane Late το Citrumelo
«∆εν υπάρχουν καλύτερα και χειρότερα υποκείµενα, υπάρχει κατάλληλο και ακατάλληλο χωράφι» θα τονίσει από µεριάς του ο Γιάννης Χιώτης, παραγωγός εσπεριδοειδών στη Σκάλα Λακωνίας. «Θα πρέπει ο µέσος παραγωγός να επιµορφωθεί και να αναζητά λύσεις για το χωράφι του µε βάση αναλύσεις και χαρτιά, όχι µε λόγια του αέρα», εξηγεί ο έµπειρος παραγωγός, ο οποίος έχει εντοπίσει πως το Citrumelo κάνει καλύτερη δουλειά σε συνδυασµό µε Lane Late από ότι µε τα Βαλέντσια, δηµιουργώντας δέντρα µε πλούσια κόµη, πολλούς κλάδους και µεγάλο φορτίο. Να σηµειωθεί πως τα Lane Late αυξάνονται τα τελευταία χρόνια µε πολλές νέες φυτεύσεις σε Αγρίνιο, Μεσολόγγι και Λακωνία.
Πιο ανθεκτικό µανταρίνι λόγω κλιµατικής κρίσης
Σύµφωνα µε τον κ. Ταµπάκη, η αγορά ζητάει περισσότερες µεγαλόκαρπες ποικιλίες στο µανταρίνι και υψηλότερη διατηρησιµότητα. Το πρόβληµα µε την ελληνική παραγωγή έγινε πασιφανές το ∆εκέµβριο του 2022, όταν η ζέστη που επικρατούσε υποβάθµισε σηµαντικά τις Κληµεντίνες και οδήγησε τον κλάδο σε αναζήτηση κονδυλίων για de minimis. Με βάση τα κλιµατικά µοντέλα, το σκηνικό του ήπιου χειµώνα θα αποτελέσει τη νόρµα για τη χώρα µας τα επόµενα χρόνια, καθιστώντας τη στροφή σε ποικιλίες µε πιο χοντρή φλούδα και µεγαλύτερο µέγεθος µονόδροµο.
