Αυτή η ανάπτυξη είναι η σημαντικότερη που έχει σημειωθεί τα τελευταία χρόνια και έρχεται σε μια περίοδο που οι εξαγωγές επεξεργασμένων τηγανιτών πατατών και άλλων κατεψυγμένων προϊόντων εντός των ευρωπαϊκών συνόρων αντιμετωπίζει σημαντικές δυσκολίες. Σχετικά με την κατάσταση αυτή, η DCA Market Intelligence προειδοποιεί ότι η πιθανή υπερπαραγωγή επεξεργασμένων πατατών μπορεί να διαταράξει την ισορροπία της αγοράς.
Αυξάνονται οι φυτεύσεις πατάτας
Σύμφωνα με νέα στοιχεία, οι εκτάσεις καλλιέργειας πατάτας στη Γερμανία, το Βέλγιο, τη Γαλλία και την Ολλανδία ξεπερνούν πλέον τα 6 εκατ. στρέμματα (+7,5% σε σχέση με πέρυσι). Η Γαλλία ηγείται αυτής της ανάπτυξης, ωστόσο και οι υπόλοιπες τρεις χώρες παρουσιάζουν ρεκόρ φυτεύσεων.
Άξιο αναφοράς είναι ότι παρά τη μεγάλη αύξηση των εκτάσεων μεγάλο μέρος τους καλλιεργείται χωρίς συμβόλαια. Παρότι οι παραγωγοί περιμέναν ισχυρή ζήτηση τον περασμένο χειμώνα, η ανοιχτή αγορά έχει έκτοτε καταρρεύσει με τους επεξεργαστές να μειώνουν τους όγκους στα συμβόλαια τους.
Αδυναμία απορρόφησης
Η DCA Market Intelligence προβλέπει ότι οι αυξημένες εκτάσεις μπορούν να οδηγήσουν σε ρεκόρ συγκομιδής που θα ξεπερνά τους 25 εκατ. τόνους, ενώ αν οι συνθήκες είναι ιδανικές μπορούν να φτάσει ακόμα και τους 30 εκατ. τόνους. Αν ο όγκος συγκομιδής φτάσει σε τόσο υψηλά επίπεδα, η DCA Market Intelligence προειδοποιεί ότι η αγορά θα δυσκολευτεί πολύ να την απορροφήσει. Παρότι το πιθανότερο σενάριο είναι ότι η ξηρασία σε πολλές περιοχές της Ευρώπης θα αποτρέψει το ρεκόρ συγκομιδής, η ισορροπία μεταξύ παροχής και ζήτησης παραμένει υπό υψηλή πίεση.
Αυξημένος ανταγωνισμός
Η μεγαλύτερη πρόκληση για την ευρωπαϊκή βιομηχανία πατάτας παραμένει ο σφοδρός ανταγωνισμός από χώρες όπως η Ινδία, η Κίνα και η Αίγυπτος. Οι χώρες αυτές επενδύουν σημαντικά στη μεταποίηση και τις εξαγωγές, καταλαμβάνοντας αξιόλογα μερίδια της αγοράς στην Ασία και τη Μέση Ανατολή, λόγω του χαμηλότερου κόστους και της βελτιωμένης ποιότητας των προϊόντων τους. Στη διάρκεια του τελευταίου έτους, οι εξαγωγές της Ινδίας αυξήθηκαν κατά 35%, ενώ της Κίνας κατά 75%.
Οι συμβολαιακές τιμές για πατάτες που θα παραδοθούν τη σεζόν 2025/26 έχουν φτάσει σε ιστορικά υψηλές τιμές. Για να διασφαλιστεί η προμήθεια του προϊόντος, οι μεταποιητές προμηθεύτηκαν από νωρίς μεγάλες ποσότητες, αφήνοντας μικρά περιθώρια για κέρδος από τις μικρότερες τιμές της ανοιχτής αγοράς, γεγονός που καθιστά πιο εύθραυστη την αγορά.
Η Ευρώπη δυσκολεύεται να ανταποκριθεί στην πίεση που ασκεί στην τιμή αυτός ο αυξημένος ανταγωνισμός. Για παράδειγμα, στην Ολλανδία η συμβολαιακή τιμή για πατάτες ανέρχεται περίπου στο 40% της τρέχουσας εμπορικής τιμής για τηγανιτές πατάτες. Οι μεταποιητές προσπαθούν να μειώσουν τα κόστη, ωστόσο το εργατικό προσωπικό και η ενέργεια παραμένουν ακριβά.
Περιορισμένες οι εξαγωγές στην Ευρώπη
Η ζήτηση για τηγανιτές πατάτες συνεχίζει να αυξάνεται, ωστόσο μικρό μέρος της ανάπτυξης αυτής οφείλεται στην Ευρώπη, με το υψηλό κόστος παραγωγής, την αύξηση των εκτάσεων, τον υψηλό ανταγωνισμό από τρίτες χώρες, αλλά και το πλεόνασμα πατατών πιέζει τα περιθώρια τόσο για τους μεταποιητές όσο και για τους παραγωγούς.
Ειδικά για τους παραγωγούς, η αύξηση των εκτάσεων χωρίς συμβόλαια εγκυμονεί σοβαρούς κινδύνους. Αν υπάρξει υπερπρομήθεια στην αγορά, οι τιμές ελεύθερης αγοράς ενδέχεται να μειωθούν αισθητά. Από την άλλη, για τους μεταποιητές τα κόστη παραγωγής αναμένεται να παραμείνουν υψηλά, την ώρα που η πρόσβαση σε εξαγωγικές αγορές γίνεται όλο και πιο δύσκολη, ασκώντας πίεση όχι μόνο στην κερδοφορία, αλλά και στη σταθερότητα των συμβολαιακών σχέσεων.
Το αντίκτυπο στους καταναλωτές
Προς ώρας, οι τηγανιτές πατάτες είναι ευρέως διαθέσιμες, αλλά η πτώση τιμών στα supermarket της Βορειοδυτικής Ευρώπης ή σε αλυσίδες fast food δεν είναι πιθανό σενάριο. Οι υψηλές συμβολαιακές τιμές για την τρέχουσα σεζόν και τα αυξημένα κόστη παραγωγής φιλτράρονται μέσω της προμηθευτικής αλυσίδας. Το γεγονός ότι μεταποιητές και λιανέμποροι τυπικά εργάζονται με μακρυπρόθεσμες συμφωνίες, επίσης, μειώνει τις διακυμάνσεις των τιμών.
