του Λεωνίδα Λιάμη
Το νέο -αμφιλεγόμενο για πολλούς- εργαλείο που έχει αναπτυχθεί σε εργαστήρια και έρχεται να προστεθεί στην παραδοσιακή μέθοδο της διασταύρωσης, είναι η στοχευμένη γονιδιωματική μετάλλαξη, η οποία επιταχύνει -σε 1-2 χρόνια, αντί για 10 ή 15 με κλασική διασταύρωση- δραστικά τη δημιουργία νέων ποικιλιών, προσδίδοντάς τους ισχυρές ανθεκτικότητες σε μια σειρά κλιματικά στρες.
Στο καινούριο αυτό ερευνητικό μονοπάτι την πρωτοπορία έχουν χώρες όπως το Ισραήλ, η Γερμανία κι η Ισπανία, όπου έχουν δημιουργηθεί ήδη εργαστηριακά ντομάτες, αγγούρια και σιτηρά, με αντοχές στη ξηρασία, στις απότομες διακυμάνσεις της θερμοκρασίας και σε άλλες βιοτικές και αβιοτικές πιέσεις και πλέον περιμένουν να «ανάψει το πράσινο φως» η Ε.Ε., για να λανσαριστούν και στο εμπόριο.
Ταυτόχρονα, προχωρά η έρευνα και με την κλασσική διασταύρωση των ποικιλιών, ενώ γίνεται και καταγραφή της βιοποικιλότητας, ώστε να αξιοποιηθεί η φυσική παραλλακτικότητα και να βρεθούν φυτά ή δέντρα τα οποία έχουν προσαρμοστεί ήδη σε δύσκολες συνθήκες στο πέρασμα των αιώνων, και έχουν αναπτύξει, φυσικά, ανθεκτικότητες.
Πρόκειται για ορισμένες από τις επισημάνσεις που διατυπώθηκαν στο Διεθνές Επιστημονικό Συνέδριο «Climate-proof Crop Reproduction: From Lab to Farm», που πραγματοποιήθηκε στη Θεσσαλονίκη, από τις 13 έως τις 15 Μαΐου, στο πλαίσιο της Δράσης RECROP COST (CA22157), υπό την αιγίδα του Ινστιτούτου Γενετικής Βελτίωσης και Φυτογενετικών Πόρων του ΕΛΓΟ -«ΔΗΜΗΤΡΑ» και του Τμήματος Βιολογίας του ΑΠΘ.
«Μιλήσαμε για την αναπαραγωγή του φυτού, δηλαδή από τον αρχικό σπόρο μέχρι και το φρούτο, που παράγει και ανταλλάχθηκαν απόψεις γύρω από καινούργιες τεχνικές γενετικής βελτίωσης των φυτών, ώστε να πάρουμε σπόρους γενετικά βελτιωμένους και πιο ανθεκτικούς. Επίσης, εξετάστηκε η σημασία των βιοδιεγερτών, οι οποίοι είναι πολύ σημαντικοί για να μπορούν τα φυτά να αναπτύσσουν μηχανισμούς προσαρμογής», είπε στην Agrenda ο Χρήστος Μπαζάκος, ερευνητής του ΕΛΓΟ – Δήμητρα, εκ των τριών διοργανωτών του Διεθνούς Συνεδρίου, στο οποίο μετείχαν 170 σύνεδροι από 29 χώρες.
Όσον αφορά στην ελληνική πραγματικότητα, ο ερευνητής μας ανέφερε ότι και στη χώρα μας «έχουμε ήδη αρχίσει να χαρτογραφούμε αρκετές τοπικές ποικιλίες, γενότυπους όχι μόνο από φυτά, όπως η ντομάτα ή τα λαχανοκομικά είδη, αλλά κι από τα δέντρα. Έτσι, σε αρκετά οπωροφόρα δέντρα έχει ήδη αποκρυπτογραφηθεί το DNA τους, γνωρίζουμε ήδη τη γενετική τους ταυτότητα και αυτό είναι εξαιρετικά σημαντικό και για τη γενετική βελτίωση, αλλά και για τους φυτωριούχους και τους αγρότες».
Κατακλείδα στο διεθνές συνέδριο αποτέλεσε μια συζήτηση στρογγυλής τράπεζας, που συντονίστηκε από τη γεωπόνο Στέλλα Προβελέγγιου, στέλεχος της Wikifarmer, στην οποία αντάλλαξαν απόψεις φυτωριούχοι, παραγωγοί, εταιρείες λιπασμάτων και βιοδιεγερτών, με ερευνητές, με σκοπό να βρουν πρόσφορο τρόπο τα αποτελέσματα της έρευνας να αξιοποιηθούν στο πεδίο στη λογική του «from lab to farm».
