του Γιάννης Ρούπα
Ως γνωστό, η εγχώρια αγορά είναι ελλειµµατική και εισάγει σηµαντικές ποσότητες, προς πλήρωση του κενού. Μια πρακτική που παρατηρείται κυρίως σε περιόδους έντονης έλλειψης, όπως έγινε τον Νοέµβριο του 2024. Τότε, η δραστική μείωση των ενεργών εκτάσεων θερμοκηπιακής στη Πελοπόννησο και οι καθυστερημένες φυτεύσεις της Κρήτης, έφεραν για 15 μέρες ονομαστικά την ελληνική ντομάτα στο 2,60 με 2,70 ευρώ, για ελάχιστες ωστόσο ποσότητες. Το τελικό θετικό οικονομικό αποτύπωμα λοιπόν ήταν αμελητέο, ενώ οι εισαγωγές από Τουρκία και Ολλανδία ισορρόπησαν την αγορά αρχές Δεκεμβρίου.
Μεσοσταθµικά, η ντοµάτα διατηρεί τα τελευταία χρόνια τιµές παραγωγού γύρω στα 0,90 µε 1,00 ευρώ το κιλό. Το θέµα εδώ είναι όµως πως ο ρυθµός αύξησης των εισαγωγών (6.000 τόνοι από 1η Ιανουαρίου βάσει Incofruit, πολλαπλάσιοι βέβαια ισχυρίζονται οι παραγωγοί) ξεπερνά κατά πολύ την οργανική µεγέθυνση της εγχώριας προσφοράς. Αυτό έχει ως αποτέλεσµα κάθε κιλό ελληνικής ντοµάτας που παράγεται να έχει όλο και µικρότερη «διαπραγµατευτική» ισχύ, παρά τον ελλειµµατικό χαρακτήρα της αγοράς. Πλέον, πολύ πιο δύσκολα η ελληνική ντοµάτα διασπά ανοδικά το 1,30 ευρώ το κιλό και αυτό συνήθως μόνο στις ορθόδοξες γιορτές (Χριστούγεννα, Πάσχα).
Η υπαίθρια καλλιέργεια της ντοµάτας τείνει να εξαλειφθεί ή να µετατοπιστεί σε µικρότερα µεγέθη σε πιο ορεινά κέντρα της ηπειρωτικής Ελλάδας, καθώς σε Πελοπόννησο και Κρήτη η Tuta Absoluta κατέστησε τις εκµεταλλεύσεις µη βιώσιµες. Αρκετοί επιλέγουν µικρές θερµοκηπιακές µονάδες µε αγγουράκια και λοιπά κηπευτικά. Παρόμοια τάση παρατηρείται και στην υπόλοιπη Νότια Ευρώπη. Στη Γαλλία για παράδειγμα, αρκετές μελέτες υποδεικνύουν ότι θα πρέπει να υπάρξει σοβαρή προσαρμογή για να συνεχίσει να υπάρχει η εν λόγω καλλιέργεια όπως και πολλές άλλες σε είκοσι, τριάντα ή πενήντα χρόνια και πάντα σε περιβάλλον θερμοκηπιακής εγκατάστασης.
