Το 2024 η αξία της αγοράς φρούτων και λαχανικών που παράγονται με μεθόδους κάθετης γεωργίας υπολογίζεται ότι ανήλθε περί τα 4,038 δισ. ευρώ. Τα τελευταία χρόνια η κάθετη γεωργία αναδεικνύεται όλο και περισσότερο μια σημαντική λύση προκειμένου να καλυφθούν οι παγκόσμιες ανάγκες τροφίμων. Οι παραδοσιακές μέθοδοι καλλιέργειας γίνονται όλο και λιγότερο βιώσιμες, λόγω δυσκολιών όπως οι περιορισμένες εκτάσεις, η έλλειψη αρδευτικού νερού, και ο αντίκτυπος της κλιματικής αλλαγής. Αντιθέτως, η κάθετη γεωργία αξιοποιεί τον αστικό ιστό και προηγμένες τεχνολογίες, οπότε δεν επηρεάζεται ιδιαίτερα από τις συγκεκριμένες δυσκολίες.
Αυξημένη ζήτηση
Με τον παγκόσμιο πληθυσμό να αυξάνεται, μεγαλώνει όλο και περισσότερο η ανάγκη για βιώσιμα συστήματα παραγωγής τροφίμων. Σύμφωνα με εκτιμήσεις, σε παγκόσμιο επίπεδο οι ραγδαίοι ρυθμοί αστικοποίησης, οδηγούν στη μείωση της διαθέσιμης καλλιεργήσιμης γης. Αυτή η δημογραφική αλλαγή, σε συνδυασμό με προβληματισμούς που διεγείρουν οι επιπτώσεις των παραδοσιακών μεθόδων καλλιέργειας στο περιβάλλον, είναι και ο λόγος που η κάθετη γεωργία κερδίζει όλο και περισσότερο έδαφος σε παγκόσμιο επίπεδο. Οι κάθετες φάρμες επιτρέπουν στην παραγωγή να αναπτυχθεί σε στοιβαγμένα στρώματα, γεγονός που επιτρέπει τη μεγιστοποίηση της παραγωγής με μικρότερο αποτύπωμα. Παράλληλα, χρησιμοποιούν λιγότερο νερό σε σχέση με τις παραδοσιακές μεθόδους καλλιέργειας, γεγονός που με την πάροδο του χρόνου και λόγω της διαρκούς μείωσης των αποθεμάτων αρδευτικού νερού γίνεται όλο και πιο σημαντικό.
Από την άλλη, οι καταναλωτές γίνονται όλο και πιο συνειδητοί αναφορικά με την ποιότητα των τροφίμων. Η ζήτηση για φρέσκα και ντόπια φρούτα και λαχανικά αυξάνεται, και η κάθετη καλλιέργεια αποτελεί μια λύση που μπορεί να καλύψει τις συγκεκριμένες ανάγκες. Στις κάθετες φάρμες που λειτουργούν εντός του αστικού ιστού, η παραγωγή μπορεί να συγκομιστεί και να παραδοθεί στους καταναλωτές εντός λίγων ωρών, διασφαλίζοντας τη φρεσκάδα και τη θρεπτική αξία των προϊόντων που θα λάβουν στα χέρια τους. Έτσι, η δημοφιλία της κάθετης καλλιέργειας ως αποτελεσματικός τρόπος κάλυψης της ζήτησης των καταναλωτών για τρόφιμα υψηλής ποιότητας έχει εκτιναχθεί.
Οι σημαντικότερες τάσεις
Αυτή τη στιγμή η κάθετη καλλιέργεια φρούτων και λαχανικών διαμορφώνεται από τις ακόλουθες τάσεις:
- Ενσωμάτωση τεχνολογίας: Από τις σημαντικότερες τάσεις στο χώρο της κάθετης καλλιέργειας είναι η ενσωμάτωση της τεχνολογίας. Αυτοματισμοί, αισθητήρες και τεχνητή νοημοσύνη είναι μερικές από τις τεχνολογίες που χρησιμοποιούνται για τη βελτιστοποίηση των συνθηκών καλλιέργειας, παρακολούθηση της υγείας των φυτών και μεγιστοποίηση των αποδόσεων. Αυτές οι τεχνολογίες καθιστούν την κάθετη καλλιέργεια πιο αποδοτική και λιγότερο κοστοβόρα.
- Υδροπονία και αεροπονία: Τα τελευταία χρόνια σε πολλές σύγχρονες κάθετες φάρμες αντί για καλλιέργεια στο έδαφος χρησιμοποιούνται μέθοδοι όπως η υδροπονία (ανάπτυξη φυτών στο νερό) και η αεροπονία (ανάπτυξη φυτών σε αέρα ή ομίχλη). Αυτές οι μέθοδοι καταναλώνουν λιγότερους πόρους και μπορούν να προσφέρουν καλύτερες αποδόσεις σε λιγότερο χρόνο.
- Βιωσιμότητα: Το τελευταίο διάστημα οι καταναλωτές αναζητούν όλο και περισσότερο τη βιωσιμότητα, με την κάθετη γεωργία να αποτελεί μια λύση φιλική προς το περιβάλλον. Αυτές οι φάρμες καταναλώνουν πολύ λιγότερο νερό και λιπάσματα από τις παραδοσιακές μεθόδους καλλιέργειας, ενώ δεν απαιτούν χρήση ζιζανιοκτόνων. Παράλληλα, η κάθετη γεωργία εξαλείφει την ανάγκη για μεγάλες αποστάσεις μεταφοράς, μειώνοντας και τους ρύπους διοξειδίου του άνθρακα στο περιβάλλον.
- Αστική καλλιέργεια: Με την αστικοποίηση να εξελίσσεται ραγδαία, πολλοί είναι αυτοί που στρέφονται στην αστική καλλιέργεια. Οι κάθετες φάρμες ταιριάζουν σε αστικά περιβάλλοντα, καθώς μπορούν να εγκατασταθούν σε αποθήκες και οροφές κτιρίων. Έτσι, η ανάπτυξη των τροφίμων πραγματοποιείται στον χώρο που θα καταναλωθούν, μειώνοντας το κόστος μεταφοράς και σπατάλης.
Το μέλλον της κάθετης καλλιέργειας
Με την κάθετη καλλιέργεια να τραβά τα βλέμματα και να εξελίσσεται, τα επόμενα χρόνια αναμένονται διαρκείς καινοτομίες που θα φέρουν την «επανάσταση» του κλάδου, όπως:
–AI και Μηχανική Μάθηση: Παρότι η τεχνητή νοημοσύνη ήδη αξιοποιείται για παρακολούθηση της υγείας των φυτών και βελτιστοποίηση των καλλιεργητικών συνθηκών, στο μέλλον το AI αναμένεται να έχει ακόμα σημαντικότερο ρόλο στην πρόβλεψη των αποδόσεων των καρπών, τον έλεγχο των περιβαλλοντικών συνθηκών και την αυτοματοποίηση της συγκομιδής, μειώνοντας τα εργατικά κόστη και αυξάνοντας την αποτελεσματικότητα.
-Τεχνολογίες ψηφιακής καταγραφής: Οι τεχνολογίες ψηφιακής καταγραφής (blockchain) αναμένεται να προσφέρουν μεγαλύτερη διαφάνεια στον χώρο της αλυσίδας τροφίμων. Οι καταναλωτές θα μπορούν να εντοπίσουν την προέλευση των τροφίμων τους σε πραγματικό χρόνο, διασφαλίζοντας την ασφάλεια και την ποιότητα. Αυτή η διαφάνεια θα ενδυναμώσει ακόμα περισσότερο την πίστη των καταναλωτών στην κάθετη καλλιέργεια.
–Οικονομικός φωτισμός: Στην κάθετη καλλιέργεια ήδη κυριαρχεί η χρήση φώτων LED, όμως στο μέλλον αναμένεται να αναπτυχθούν λύσεις που θα αυξήσουν ακόμα περισσότερο τη βιωσιμότητα. Η πρόοδος της τεχνολογίας φωτισμού μπορεί να οδηγήσει σε μειωμένη κατανάλωση ενέργειας, γεγονός που θα καταστήσει την κάθετη γεωργία ακόμα πιο βιώσιμη οικονομικά.
–Ρομποτική: Ο αυτοματισμός, φυσικά θα συνεχίσει να κυριαρχεί στον χώρο της κάθετης γεωργίας. Ρομπότ ειδικά σχεδιασμένα για καλλιέργεια, φροντίδα και συγκομιδή καρπών μπορούν να μειώσουν σημαντικά τα εργατικά κόστη και να βελτιώσουν την αποδοτικότητα. Περαιτέρω, ρομπότ με τεχνολογίες AI μπορούν να εντοπίσουν και να αντιμετωπίσουν ασθένειες φυτών γρηγορότερα από εργάτες, διασφαλίζοντας υγιέστερους καρπούς.
